|
|
 |
 |
 |
Kupno
Zanim zdecydujesz się na zakup pająka powinieneś najpierw dowiedzieć się czegoś o tym wspaniałym i fascynującym zwierzęciu. Mianowicie pierwsze pająki pojawiły się w karbonie, a ich przodkowie w prostej linii to właśnie ptaszniki. Pajęczaki były bardzo szybko ewoluującą grupą, o czym świadczą ślady trzeciorzędzie , które odnajdujemy głównie w bursztynie. To właśnie w trzeciorzędzie nastąpiło rozdzielenie ewolucji pająków na dwie grupy: Araneomorpha i Megalomorpha, te pierwsze były bardziej dynamiczną grupą, dzięki czemu do dnia dzisiejszego opanowały niemal całą kulę ziemską, natomiast ptaszniki (należące do megalomorpha) są charakterystyczne głównie dla wilgotnych lasów deszczowych. Mimo to nielicznym udała się ekspansja na mniej sprzyjające biotopy i dzięki temu mamy w Polsce 2 gatunki z rodziny gryzielowatych, które są bardzo bliskimi krewnymi ptaszników.
Zanim będziemy w stanie stworzyć odpowiedni dom naszemu pupilowi powinniśmy poznać nieco szczegółów dotyczących jego anatomii.
Budowa ciała
Ciało pająka składa się z głowotułowia i odwłoka. Głowotułów zbudowany jest z 8 segmentów. Pierwszy - acron pozbawiony jest odnóży, natomiast na każdym następnym znajduje się 1 para: 2-szczękoczułki, 3-nogogłaszczki, 4-7- odnóża kroczne. ósmy segment nazywa się precheliceralnym i jest zauważalny jedynie podczas rozwoju dodatkowej pary woreczków celomatycznych. Odwłok zbudowany jest z 12 segmentów, z powodu zlania się segmentów metameria nie występuje na ogół. Wyjątkiem jest grupa mesothelae.
Szczękoczułki - chelicera
Są zbudowane z dwóch członów: podstawowego oraz pazura. Pazur zginając się "chowa się" w odpowiednich rowkach w części podstawowej. Na końcu pazura jadowego znajduje się ujście gruczołu jadowego, który jest przekształconą ślinianką. Nogogłaszczki zbudowane są podobnie jak pozostałe odnóża, a u dojrzałych samców występują na nich narządy kopulacyjne i zbiornik nasienia. Jest to gruszkowaty wyrostek - bulbus - o dość skomplikowanej budowie, przypominającej strzykawkę.
Odnóża kroczne
Składają się z 7 członów: biodro, udo, rzepka, goleń, człon piętowy i człon stopowy zakończony dwoma pazurkami, obok których często występują różne szczecinki i twory ułatwiające poruszanie się, pływanie lub wyczesywanie oprzędu i włosków parzących.
Kądziołki
Na odwłoku występują brodawki przędne będące pozostałością odnóży 5 i 4 metametu odwłoka. Na kądziołkach przędnych ujście mają tysiące gruczołów przędnych, które wytwarzają twardniejący na powietrzu (o2) białkowy polimer wytrzymalszy od stalowej nici.
Układ pokarmowy
Otwór gębowy znajduje się w dolnej części przedsionka gębowego utworzonego przez wargę górną i dolną, a od boku przez wyrostki żujące nogogłaszczek. Enzymy trawienne wydzielane przez wargę górną i biodrach nogogłaszczek łączą się na zewnątrz z enzymami jelita uczestnicząc w procesie trawienia. Przednia ektodermalna część jelita tworzy gardziel ssącą - przednia pompa jest połączona cienkim przełykiem z żołądkiem ssącym - tylna pompa, której silnie rozwinięta mięśniówka odgrywa pierwszorzędową rolę w pobieraniu na wpół strawionego pokarmu. Jelito dzieli się na trzy części: przednią, środkową - gruczołową, która przechodzi pod koniec w dużą kloakę, do której również uchodzą dwie cewki Malpighiego i tylną - bardzo krótką i zakończoną odbytem. U pajęczaków pierwszy etap trawienia zachodzi zewnętrznie, co wynika z możliwości przyjmowania jedynie płynnego pokarmu.
Układ wydalniczy
Zbudowany jest z 2 elementów - z cewek Malpighiego oraz gruczołów biodrowych (koksalnych). Cewki Malpighiego uchodzą do przewodu pokarmowego na granicy jelita środkowego/ tylnego. Gruczoły koksalne (funkcjonujące tylko u niedojrzałych osobników) umieszczone są u podstawy przedniej pary odnóży krocznych.
Układ krążenia
U pająków układ krwionośny jest otwarty, co znaczy, że hemolimfa wypełnia wszystkie komory ciała. Serce tętnicze składające się z 2 pni zaopatruje narządy odwłoka w substancje odżywcze, natomiast hemolimfa nie transportuje tlenu, o czym świadczy brak barwników oxydoredukcyjnych. Produktem wydalania jest guanina, która gromadząc się w uchyłkach jelita przyczynia się do powstawania "wzorów" na odwłoku pająka, na przykład krzyża u aranea diademata.
Gruczoły jadowe
Jad pająka jest przeważnie mieszanką neurotoksyn, której zadaniem jest nie tyle zabić, co unieruchomić ofiarę - co jednak przeważnie oznacza jej śmierć. Niektóre gatunki wytwarzają jady histolityczne lub hemolityczne tzn. rozkładające tkanki i komórki krwi. Obecnie przypuszcza się, że gruczoły jadowe jak i przędne są przekształconymi gruczołami biodrowymi, a o wspólnym ich pochodzeniu może świadczyć występowanie u pająka scytodes thoracica gruczołu jadowo-przędnego.
Układ oddechowy
U prawie wszystkich pająków występują 2 pary narządów oddechowych. Rozpoczynają się one przetchlinkami na 2 i 3 metamerze odwłoka po stronie brzusznej. Narządem oddechowym są płuca, do których prowadzi pierwsza para przetchlinek, i tchawki - do których prowadzi druga para przetchlinek. Jest to model przeważający wśród pająków, ale zdarzają się też inne układy.
Układ nerwowy
Komplex nad przełykowy składa się ze zwojów ocznych i tzw. "mózgu szczękoczułkowego". łączy się on spoidłami z zespołem pod przełykowym, ma on budowę przypominającą kształtem gwiazdę i jest głównym ośrodkiem nerwowym u pająka. Wykryto też układ sympatyczny w postaci małego zwoju leżącego nad przełykiem.
Narządy zmysłów
Dotyk:
Jest to podstawowy zmysł pająka. Włoski są odpowiedzialne za wyczuwanie drgań sieci, a bardziej wyspecjalizowane - trichobotia - wyczuwają drgania powietrza. Innym narządem odbierającym te bodźce są narządy szczelinowate - występujące pojedynczo lub w grupach (narządy lirowate). Są one narządami proproreceptywnymi, co znaczy, że odbierają informacje o napięciu poszczególnych części kuticuli - np. stawów.
Węch:
Narządy węchowe zlokalizowane są na górnej stronie stopy.
Smak:
Smak odbierany jest przez komórki smakowe zgrupowane w bocznej ścianie gardzieli.
Wzrok:
Pająki posiadają 8, 6 a czasem są całkowicie pozbawione oczu, jednak najczęściej mamy do czynienia z ośmioma. Ten zmysł u większości pająków nie odgrywa znaczącej roli i służy jedynie odróżnieniu dnia od nocy - tak jest i u ptaszników. Wyjątkiem są tu skakuny, których wzrok jest doskonały. Oczy pająków można podzielić na dwie grupy: oczy główne - dzienne - i boczne, nocne.
Układ rozrodczy
Dojrzałego samca możemy zawsze rozpoznać po widocznym narządzie kopulacyjnym (bulbus) na nogogłaszczkach. Dymorfizm płciowy wyraża się też pokrojem ciała - samce są mniejsze i mają inną budowę kończyn, które są mniej masywne, a ptaszników dojrzałych samców ptaszników na 1. parze odnóży krocznych znajdują się haczyki. Otwór płciowy leży pomiędzy przetchlinkami, a plemniki mają wyraźne główki i witki. Spermatozoidy w ostatniej fazie rozwoju przechodzą osobliwy proces, polegający na zwinięciu się główki plemnika i nawinięciu na nią witki, w takiej postaci pozostają do momentu poprzedzającego zapłodnienie. Wtedy się rozwijają i stają się aktywne.
U samic występują parzyste workowate jajniki, oogeneza przebiega na drodze uwypuklenia na zewnątrz cewki jajnika, co jest odmienne niż u innych grup (owady, skorupiaki).
Rozmnażanie
Samiec przed kopulacją tworzy pajęczynę, na której zostawia spermę, potem zasysa ją do bulbusów. Zachowania godowe ptaszników i innych pająków są bardzo różnorodne, samiec może tańczyć przed samicą, nadawać sygnały poprzez stukanie w sieć lub podłoże, albo nawet przynieść prezent. Sam moment kopulacji jest krótki i polega na wprowadzeniu części bulbusa do otworu płciowego samicy. Zaraz po kopulacji samiec stara się szybko oddalić gdyż - już niepotrzebny - zostanie potraktowany jako zdobycz. Znane są też przypadki - jak np. u czarnej wdowy - że samiec zostaje na pajęczynie i czeka na pożarcie.
Rozwój
U pająków bruzdkowanie jest powierzchniowe. Tarczka zarodkowa przekształca się w prążek zarodkowy otaczający żółtko niepełnym pierścieniem, gdy pojawiają się segmenty odwłoka i zaczątki odnóży następuje proces zwany inwersją. Polega on na tym, że prążek zarodkowy pęka pośrodku na stronie brzusznej na dwie połówki, połączone jedynie z przodu i z tyłu.
|
|
|
 |
|
|
|
|
